Vì sao “các cụ” hay Chanh Sành dùng Chanh Đào chứ không phải Chanh Xanh?
Mình thích công việc mình đang làm cực kỳ. Vì mỗi lúc dùng sản phẩm, mê mải nghĩ ngợi, rồi tìm tòi, nghiên cứu, cả một bầu trời tri thức vi diệu lại mở ra trước mắt.
Dùng Chanh Đào ngâm mật ong lâu lắm rồi. Và cũng bán Chanh Sành được nửa năm, nhưng khi vào gặp chị Nữ để hỏi và nay ngồi tĩnh lại nghiên cứu thật sâu, mình mở thấy trí tuệ cổ xưa tuyệt vời quá.
Không hề có máy móc đo đạc chất nọ chất kia. Nhưng bằng sự trải nghiệm và quan sát, thực chứng sâu sắc trong đời sống mà đều có những chọn lựa hết sức minh triết.
Bài dài, nhưng nếu mng có quan tâm tới dưỡng sinh tự nhiên hay đang bán sản phẩm thì hãy chịu khó đọc nha.
Vậy vì sao lại là Chanh Đào?
Chanh Đào (một dạng biến dị của chanh thường chứa lycopene tạo màu hồng đỏ) về cơ bản có thành phần hóa học giống chanh thường (vitamin C dồi dào, axit citric, flavonoid, kali, magiê… và các vitamin A, nhóm B…). Điểm khác biệt là lycopene (một carotenoid chống oxy hoá) tích lũy trong ruột chanh đào khiến múi có màu đỏ hồng và bổ sung thêm khả năng chống oxy hoá đặc biệt.
Về dược tính, Đông y đánh giá các loại chanh nói chung có vị chua ngọt, tính bình, quy vào phế – can – vị, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân, chỉ khát, trừ thấp, an thai….
Nói cách khác, chanh đào và chanh xanh cùng được dùng thanh nhiệt, giải độc, long đờm, trị ho, cải thiện tiêu hoá, nhưng chanh đào được dân gian và y học cổ truyền ví như “nữ hoàng chanh” nhờ vỏ mỏng, nhiều tinh dầu và vị thơm êm dịu.
Khả năng lên men và bảo quản lâu năm
Trong phương pháp thực dưỡng (macrobiotic), chanh muối lâu năm phải được ngâm muối rất lâu (thường từ 3–10 năm) để “dương hoá” loại bỏ tính hàn của chanh tươi và phát huy tối đa dược tính.
Quá trình lên men muối giúp khử nhược điểm của chanh tươi (ví dụ hiện tượng “xuất huyết” hay hạ huyết áp) và sinh ra các axit hữu cơ, lợi khuẩn đường ruột. Theo các tài liệu thực dưỡng, chanh muối ngâm lâu năm hỗ trợ điều trị ăn không tiêu, đầy bụng, ợ chua, đau dạ dày và còn giúp tiêu đờm, trị ho rất hiệu quả.
Như vậy, cả chanh đào và chanh xanh đều có thể lên men, nhưng người ta ưu tiên chanh đào vì vỏ mỏng, giàu tinh dầu – điều kiện giúp men muối thấm nhanh và tạo hương thơm dễ chịu.
Khi ngâm muối đúng cách, chanh đào ủ lâu có thể bảo quản được 5–6 năm không giảm chất lượng (trong thực tế “để càng lâu càng tốt”.
Mùi vị và cảm quan khi dùng
Chanh Đào nổi bật ở hương thơm dịu êm và vị chua thanh nhẹ. Vỏ mỏng, vàng hồng rực rỡ chứa nhiều tinh dầu thơm làm tăng mùi vị thực phẩm, còn múi ruột hồng đào mọng nước và ít hạt, ăn ít đắng gắt.
Trái lại, chanh xanh (chanh ta nhỏ) thường có vị rất chua sắc, độ axit cao hơn và ít hương thơm. Sau khi ủ muối lâu năm, chanh đào giữ được vị ngọt – chua cân bằng, thậm chí được mô tả là “ăn như ô mai” do ngọt mặn hoà quyện. Trong khi đó, chanh xanh sau ngâm muối vẫn có thể giữ vị chua đậm hơn, ít thơm phức.
Độ ổn định và hiệu quả sau ủ
Chanh đào khi lên men lâu năm vẫn giữ được các chất dinh dưỡng quan trọng: axit citric, vitamin C và các chất chống oxy hoá (như lycopene, flavonoid, tinh dầu vỏ) ít bị phân huỷ hoàn toàn.
Thực dưỡng tin rằng chanh muối lâu năm “loại trừ nhược điểm của chanh tươi và phát huy tối đa dược tính”. Do được bảo quản trong môi trường mặn – axit ổn định, chanh đào muối cho ra đời các hợp chất lactic – probiotic có lợi đường ruột, đồng thời mùi vị cân bằng với độ bền cao.
Theo kinh nghiệm người dùng, chanh đào muối ủ lâu năm dường như đem lại hiệu quả an toàn và bền vững cho các bài thuốc dân gian (vẫn có thể ngậm hoặc pha uống mà không bị hư hỏng trong nhiều năm).
Kết luận:
Dù theo phân tích khoa học chanh đào và chanh xanh thuộc cùng nhóm cam quýt với thành phần tương đồng. Nhưng, kinh nghiệm thực dưỡng và dân gian đánh giá chanh đào ưu việt hơn về mùi vị, tính ổn định và hiệu quả lâu dài.
Với lớp vỏ mỏng nhiều tinh dầu và khả năng lên men thuận lợi, chanh đào muối lâu năm thường được tín đồ thực dưỡng và dân gian ưa chuộng trong các bài thuốc ngậm ho, ngâm mật ong hay bột pha uống phục vụ sức khoẻ.
Và đây chính là lí do vì sao, Chanh Sành – những quả Chanh đào được ủ muối thực dưỡng 2 năm lại là món quà quý giá cho sức khỏe tới thế.